در ابتدا مقدمه ای نسبت به این موضوع عرض میکنم :
ما در این موضوع باید توجه داشته باشیم که موضوعات مختلف و مباحات را مورد خدشه قرار ندهیم لکن باید به خوبی مسائل را از یکدیگر تفکیک کنیم . حال با نوشتن چندین گزاره شرعی میخواهیم وضعیت مسئله را به لحاظ شرعی بدانیم :
1. بنابر فتوای اکثر علمای دین اصل موضوع دوچرخه سواری بانوان حرام نبوده و فقط دوچرخه سواری بانوان در ملاء عام و در مقابل دید نامحرم را حرام دانسته اند .
آیت الله العظمی خامنه ای : دوچرخه سواری بانوان در مجامع عمومی و در منظر نامحرم موجب جلب نظر مردان و و منافی عفت بانوان است و لازم است ترک شود و درصورتی که در معرض دید نامحرم و یا در ملاءعام نباشد فی نفسه اشکال ندارد .
آیت الله العظمی مکارم شیرازی : با توجه به پیامد های سوئی که دارد لازم است ترک شود و به وسوسه هایی که این و آن میکنند توجه نکنید . این کارها ( دوچرخه سواری بانوان ) در محیط های مخصوص بانوان اشکالی ندارد مشروط بر اینکه سبب ضرر و زیانی نگردد .
2. باتوجه به گزاره قبل میفهمیم که قطعا باید بین دو نوع دوچرخه سواری بانوان قائل به تفکیک شویم : اول دوچرخه سواری مباح و دوم دوچرخه سواری حرام .
******************************
حال با توجه به مشخص شدن حرام بودن دوچرخه سواری بانوان در ملاء عام میرویم به سراغ مسائل حقوقی :
1. در قانون مجازات اسلامی 92 این موضوع جرم انگاری نشده و طبیعتا مجازات خاصی برای این موضوع خاص پیش بینی نشده است و تا به این جا مسئله به استناد اصل قانونی بودن جرم و مجازات منتفی است و قابل مجازات نیست .
2. نظریه ی مشورتی شماره 7/5152 مورخ 79/6/5 اداره کل حقوقی قوه قضاییه نیز با توجه به اصل قانونی بودن جرم و مجازات استفاده از کراوات ، دوچرخه سواری بانوان در خیابان های اصلی ، و نحوه ی اصلاح موی سر پسران قانونا جرم نمیداند . ( نظریه مشورتی لازم الاتباع برای قضات نیست )
3. به استناد به اصل 167 قانون اساسی قاضی مکلف است حکم قضیه را در قوانین مدونه بیابد و اگر نیابد با استناد به منابع معتبر اسلامی با فتاوای معتبر حکم قضیه را صادر کند .
4. حال که موضوع دوچرخه سواری بانوان در ملاء عام جرم انگاری نشده به استناد اصل 167 به سراغ فتاوای معتبر رفته که در موارد فوق اشاره شد که این موضوع حرام است .
5. ماده 638 قانون مجازات 92 اعلام میدارد : هرکس علنا در انظار و اماکن عمومی و معابر تظاهر به عمل حرامی نماید علاوه بر کیفر عمل به حبس از ده روز تا دو ماه یا تا 74 ضربه شلاق محکوم می گردد و در صورتی که مرتکب عملی شود که نفس آن دارای کیفر نمیباشد ولی عفت عمومی را جریحه دار نماید فقط به حبس از ده روز تا دو ماه یا تا 74 ضربه شلاق محکوم خواهد شد . تبصره : زنانی که بدون حجاب شرعی در معابر و انظار عمومی ظاهر شوند به حبس از ده روز تا دو ماه و یا از پنجاه هزار تا پانصد هزار ریال جزای نقدی محکوم خواهد شد .
این ماده از دو قسمت تشکیل شده است :
الف ) هرکس علنا در انظار عمومی و معابر تظاهر به فعل حرامی نماید ( دوچرخه سواری بانوان در ملاء عام ) علاوه بر کیفر عمل( نداریم در اینجا ) به حبس از ده روزتا دو ماه یا تا 74 ضربه شلاق محکوم خواهد شد .
بنابراین طبق همین قسمت اول ماده ، مجازات عمل حرام به شرط تظاهر به آن ( که غالبا دو چرخه سواری بانوان به قصد تظاهر نبوده است ) حبس از ده روز تا دو ماه یا تا 74 ضربه شلاق است . ( عنصر قانونی جرم ). لکن در موارد خیلی نادر که تظاهر اثبات شود قابل مجازات خواهد بود .
ب ) در صورتی که نفس آن دارای کیفر نباشد ( دو چرخه سواری بانوان در ملاء عام ) ولی عفت عمومی را جریحه دار کند به حبس از ده روز تا دو ماه یا تا 74 ضربه شلاق محکوم خواهد شد .
بعضی از این قسمت مفهوم مخالف برای قسمت اول ماده گرفته اند که به نظر می آید اشتباه است و قسمت دوم ربطی به قسمت اول ندارد و در صدد بیان حکمی مجزا از قسمت اول است .
بنابراین باز هم میتوان دوچرخه سواری بانوان در ملاء عام را طبق قسمت دوم با احراز شرط جریحه دار کردن عفت عمومی قابل مجازات دانست . لکن چون ملاک تشخیص جریحه دار شدن عفت عمومی عرف است و عرف از جایی به جای دیگر متفاوت است لذا از این قسمت فقط میتوان در بعضی نقاط که اغلب روستا ها و شهر های کوچک هستند برای اجرای مجازات استفاده کرد مثلا عرف در شهر تهران جریحه دار نمیشود ولی مثلا در شهر یزد جریحه دار میشود .
**************************
نظر شخصی این حقیر در رابطه با مبنای قانونی دستور دادستان اصفهان در دو جهت است :
1. براساس قسمت اول ماده 638 قانون مجازات اسلامی 92 در موارد خیلی نادر که بانوان در حین دوچرخه سواری در ملاء عام تظاهر به بدن نمایی میکنند قابل مجازات اند .
یا
2. بر اساس قسمت اخیر ماده 638 قانون مجازات اسلامی 92 دادستان به استناد درخواست شورای امر به معروف و نهی از منکر و خانواده شهدا و امام جمعه شهر اصفهان بر برخورد با دو چرخه سوار بانوان در ملاء عام که دلالت بر عرف شهر اصفهان دارند که جریحه دار شده است این موضوع را قابل مجازات دانسته اند .
( البته با توجه به تحقیق بنده در استان فارس پیرامون این موضوع قضات محترم این عمل را جرم نمیدانند و بنده بیشتر به قسمت اخیر ماده که بر مبنای عرف است ترغیب میشوم )
والسلام علی من التبع الهدی
رضا مرادی
